Do đặc điểm khí hậu ẩm ướt nên việc chăn nuôi ở Việt Nam gặp rất nhiều khó khăn. Đây là điều kiện thuận lợi để các loại vi khuẩn gây bệnh thường gặp ở gà (như bệnh newcastle, bệnh giun chỉ, bệnh thương hàn, …) sinh sôi và phát triển. Hầu hết các bệnh này đều có thể phòng ngừa hiệu quả. Người chăn nuôi cần nắm chắc kiến thức y tế, tiêu chuẩn chăn nuôi để giảm thiểu thiệt hại khi chăn nuôi gà lấy thịt cũng như gà đẻ trứng.
Bệnh 1: bệnh Newcastle
Tác nhân gây bệnh
Một trong những bệnh thường gặp ở gà là bệnh Newcastle. Siêu vi trùng là tác nhân gây bệnh Newcastle ở mọi giai đoạn phát triển nên tất cả các loại gà đều có thể mắc bệnh. Nó lây truyền bệnh qua thức ăn, nước uống, không khí hoặc tiếp xúc với các loài chim và động vật gặm nhấm mang virus gây bệnh.
Lưu ý: Gà tây, gà, vịt, ngan, bồ câu và chim cút cũng rất dễ bị nhiễm bệnh.
Những triệu chứng; bệnh tích khi gà mắc bệnh
Triệu chứng: Gà rũ rượi, ăn ít hoắc bỏ ăn; đứng xã cánh, phân thường có màu xanh trắng. Gà có biểu hiện khó thở, ngáp và thở hắt. Tỷ lệ tử vong là 75%. Những con còn lại của dạng bệnh mãn tính có các các triệu chứng của như thần kinh đi một vòng tròn; mổ kiếm ăn không trúng thức ăn.
Bệnh tích: chảy máu cơ quan hô hấp và cơ quan tiêu hoá. Chảy máu ở dạ dày tuyên; ở trên đỉnh lỗ tuyến. Ruột viêmloét, nổi gồ hình dạng cúc áo. xuất huyết từ trực tràng và hậu môn; thanh khí quản. Viêm phổi có túi khí đục.
Biện pháp phòng trị
Phòng bệnh: Trên thực tế; bệnh gà rù là một loại bệnh không có thuốc chữa mà chỉ có biện pháp phòng bệnh.
Tiêm phòng bằng vaccine: dùng lasota (lần đầu) khi gà được 1 ngày tuổi bằng phương pháp nhỏ mắt và mũi. Lasota được nhỏ mũi thứ hai khi gà được 25 ngày tuổi; nhỏ vào mắt và mũi.
Tiêm vacxin Newcastle hệ I mới được tiêm cho gà 45 ngày tuổi hoặc vaccine nhũ dầu bất hoạt.
Có thể sử dụng các loại vaccine được nhập ngoại: Restos, sotasec (Pháp), Imopest (Mỹ),..
Thông thường đối với các trang trại chăn nuôi ở quy mô lớn, người ta thường sử dụng vaccie tổng hợp để phòng nhiều loại bệnh cùng một lúc:
Newvaxidrop( Gà rù + Hội chứng giảm đẻ )
Binewvaxidrop( Gà rù+Hội chứng giảm đẻ+ Viêm phến quản)
Gumbopest(Gà rù + gumboro)
Bigopest (Gà rù+ Gumboro + Viêm phến quản).
Bệnh 2: bệnh Gumboro
Tác nhân gây bệnh
Bệnh xảy ra là do một loại virus: Gà từ 3 đến 6 tuần tuổi thường bị nhiễm bệnh. Căn bệnh này dễ lây lan. Virus này có sức đề kháng cao, có thể tồn tại lâu trong môi trường và lây lan từ từ lứa này đến lứa khác. Tỷ lệ chết cao tới 25-30%, nếu ghép bệnh này với cầu trùng hoặc bạch hầu thì tỷ lệ chết có thể lên tới 50-60%. Bệnh lây trực tiếp từ gà bệnh sang gà khỏe, hoặc qua nước uống, dụng cụ; thiết bị chăn nuôi.
Triệu chứng của bệnh tích
– Triệu chứng: Bệnh này xuất hiện rất nhanh, gà xuất hiện hiện tượng hoảng sợ và vang lên tiếng kêu thất thanh. Giữa đàn gà; một con gà chạy từ góc tường này sang góc tường kia. Đàn gà cắn mổ nhau; lông xù,ủ rũ; gà rất ít ăn, mỏ gục xuống. Sau đó gà sốt cao kiệt sức. Gà tụm lại thành một đống. Phân gà, màu vàng nhạt có lẫn bọt
– Bệnh tích: Chảy máu cơ đùi và cơ ngực. Túi huyệt phồng lên như quả nhãn đã bị bóc vỏ. Túi huyết bị xưng lớn gấp ba lần so với ngày thứ 3, co lại mức bình thường vào ngày thứ 5-6, và tiếp tục thu nhỏ 1/3 so với mức bình thường vào ngày thứ 8-9.
Phòng trị bệnh
Phòng: Bệnh gumboro không có thuốc chữa mà chỉ có phòng bệnh bằng tiêm thuốc sát trùng tiêu độc và tiêm phòng vaxin. Sử dụng vacxin Gumboro I vào 5 ngày tuổi và vacxin Gumboro II lúc 20 ngày tuổi.
Trị: trong thực tế chỉ dùng thuốc trợ sức và cầm máu:
– Trợ sức: Glucoza 5% phối hợp với nước sinh lí 9/1000 1-2ml/gà. VitaminC500: 0.5ml/con/ngày. Bcomlex: 1 ống/10 con/ngày
– Cầm máu: Tiêm vitamin K với liều lượng 1 ống/10con/ngày
– Tăng cường dinh dưỡng: bổ sung axit amin 1ml/10con/ngày
Khi bệnh gumboro thuyên giảm, phải dùng kháng sinh chống kế phát các bệnh khác và dùng ngay thuốc phòng bệnh cầu trùng.
Bệnh 3: bệnh viêm phế quản truyền nhiễm (IB)
Nguyên nhân gây bệnh:
Do vi rút gây nên. Ngoài tác động vào bộ máy hô hấp, vi rút phá huỷ tế bào thận. Vi rút lây lan nhanh. Đường truyền qua bụi không khí, Ngoài ra vi rút truyền trực tiếp từ gà ốm sang gà khoẻ hoặc gián tiếp qua thức ăn, nước uống.
Triệu chứng, bệnh tích
– Triệu chứng: Gà có hiện tượng khó thở, hắt hơi, có tiếng ran rất rõ trong đàn. Gà viêm kết mạc mắt, chảy nước mắt, lông xù, gà dồn từng đống. gà dò có triệu chứng hô hấp nhẹ và bệnh thường kéo dài.
– Bệnh tích: Viêm thanh khí quản, có dịch nhầy, khoang bụng chứa nhiều bọng nước. Thận viêm và ống dẫn niệu chứa đầy muối urat(màu trắng)
Phòng bệnh: Sử dụng vacxin IB. Gà con dùng vacxin nhược độc vào thời điểm 1 ngày tuổi, 14 ngày tuổi và khi gà được 14 tuần tuổi thì tiêm vacxin vô hoạt IB.
Bệnh 4: bệnh viêm hô hấp mãn tính (CRD)
Nguyên nhân
Một trong những bệnh thường gặp ở gà là bệnh viêm hô hấp mãn tính (CRD).
Do vi khuẩn Mycoplasma gây bệnh làm kế phát các vi khuẩn,vi rút gây bệnh khác và dưới tác động xấu của môi trường bệnh tái phát. Bệnh truyền từ gà ốm sang gà khoẻ, từ gà mẹ sang gà con và qua thức ăn nước uống và dụng cụ.
Triệu chứng, bệnh tích
– Triệu chứng: Gà kém ăn, chậm lớn, còi cọc. Gà khó thở, thở khò khè, đôi khi sưng mặt, chảy nước mũi. Gà đẻ chứng thì tỷ lệ đẻ giảm nhiều.
– Bệnh tích: Tụ huyết trùng thanh quản, khí quản. Tiết dịch nhầy ở khoang mũi và khí quản. Túi khí viêm, đục mờ trông như vệt khói.
Phòng trị:
– Phòng: Vac xin vô hoạt Vineland (Mỹ) vào lúc 3 tuần tuổi và 18 tuần tuổi. Cho uống Tylosin lúc 2,4,6 tuần tuổi có tác dụng phòng bệnh tốt.
– Trị: Tyamulin 1g/4lít nước, Spiramycin-trimethoprim 2g/lít nước, Erofloxacin 50-100mg/lít nước
Bệnh 5: bệnh cầu trùng gà (Coccidiosis)
Nguyên nhân
Do loài cầu trùng Eimeria gây ra. Bệnh nguy hiểm với mọi lứa tuổi gà, Trong đó gà con 3-8 tuần tuổi bị mắc nhiều nhất, lay lan do các noãn nang lưu cữu ở nền chuồng, nước uống. Gà ăn phải noãn nang cầu trùng sẽ mắc bệnh.
Triệu chứng, bệnh tích
– Triệu chứng: Gà ốm, ủ rũ, ít ăn, mào tái nhột. Gà bị tiêu chảy, phân màu nâu thậm chí có máu tươi. Tỷ lệ ốm cao, nhiều gà chết, da nhợt do mất máu, uống nhiều nước.
– Bệnh tích: Da gà bị tái nhợt. Bệnh tích tập trung ở ruột: ruột căng phồng, có nhiều điểm xuất huyết, manh tràng sưng to trong chứa đầy máu đen.
Phòng trị
– Phòng: Giữ chuồng khô ráo, rắc bột Bokashi lên chất độn chuồng.
– Trị: Rigercoccin 1g/2 lít trong 3-4 ngày. ESB3 1g/lít nước trong 4 ngày. Cho uống vitamin hoặc hỗn hợp ADE để giảm cầu trùng kí sinh ở niêm mạc.
Bệnh 6: bệnh nhiễm khuẩn E.coli (Colibacillosis)
Nguyên nhân
Một trong những bệnh thường gặp ở gà là bệnh nhiễm khuẩn E.coli. Do vi khuẩn Ecoli gây nên. Gia cầm mọi lứa tuổi đều có thể mắc, đặc biệt là gia cầm lứa tuổi từ 3-15 ngày tuổi, Tỷ lệ chết từ 20-60%, gia cầm trên 1 tháng có thể bị nhẹ và ít chết.
Truyền bệnh trực tiếp qua trứng bệnh, lây bệnh nhanh trong lò ấp, Ngoài ra có thể lây bệnh gián tiếp qua thức ăn, nước uống và vết hở ở rốn.
Triệu chứng bệnh tích
– Triệu chứng: Trong thể bại huyết, gia cầm ủ rũ và chết đột ngột chiếm tỷ lệ 2%.Trong thể viêm ruột, gà ỉa chảy nặng phân có dịch nhầy màu nâu, xanh, trắng. Thể viêm túi khí dày lên màu trắng sản sinh dịch fibrin làm viêm dính màng bao tim, màng gan và màng phức mạc. Thể viêm vòi trứng làm gia cầm giảm đẻ.
– Bệnh tích: Gan sưng và suất huyết, gan sưng đỏ, gan và màng bao tim có lớp nhầy trắng. Màng túi khí có lớp xuất huyết nhỏ. Niêm mạc ruột xưng đỏ, ỉa phân trắng. Gia cầm ở thời kì đẻ, buồng trứng bị vỡ và teo.
Phòng trị
– Phòng: Tiêm vacxin Neotyphomix (Pháp) 1ml/3 gia cầm. Có thể phòng bằng cách trộnkháng sinh vào thức ăn khi gia cầm nhỏ tuổi, khi thời tiết,thức ăn thay đổi. Một tuần nên làm hai lần.
– Trị: Chủ yếu trộn kháng sinh vào thức ăn nước uống như Cosumex 2g/lít hay 1kg thức ăn. Tetracylin 1.5g/kg thức ăn, liên tục trong 3-4 ngày.
Nếu gia cầm bệnh nặng thì phải tiêm Bencomycin 1ml/30kg trọng lượng gia cầm, Biocolistin 1ml/4kg trọng lượng gia cầm, Flumequin 1ml/2kg, Biotee 1ml/4kg thể trọng.
Bệnh 7: bệnh tụ huyết trùng (pasteurellosis)
Nguyên nhân
Bệnh do vi khuẩn Pasteurella aviseptica. Khi mưa nhiều tháng 7,8,9 bệnh phát mạnh. Bệnh lây lan qua đường hô hấp, thức ăn, nước uống. Vi khuẩn có thể kí sinh sẵn trong cơ thể gia cầm khi thời tiết thức ăn thay đổi, trỗi dậy gây bệnh.
Triệu chứng, bệnh tích
– Triệu chứng:
Thể quá cấp gia cầm ủ rũ cao độ và chết sau khoảng 2 giờ. Tỷ lệ chết có thể lên đến 50% và chết trong nhiều đêm.
Thể cấp tính: Gia cầm ủ rũ, lông xù, phân loảng có màu máu xanh, mũi miệng chảy chất nhờn, sủi bọt, xó lẫn màu đỏ sẫm, gia cầm rất khó thở. Thể mãn tính: Gia cầm xưng khớp, hoại tử mào, có thể kèm theo triệu chứng thần kinh do viêm màng não, gia cầm gầy yếu.
– Bệnh tích: Tụ máu, xuất huyết dưới da, tích nước trong các xoang. Gan sưng có nhiều chấm đỏ hay vàng trên bề mặt của gan. Trong thể mãn tính viêm đường hô hấp, buồng trứng và ống dẫn trứng sưng to, các đầu khớp sù xì.
Phòng trị
– Phòng: Phòng bằng vacxin nhũ dầu (nội) 0.5ml/con, vacxin keo phèn (nội) 1ml/con, vacxin nhũ dầu (Mỹ) 0.5ml/con, Vacxin Neotyphonmix (Pháp) phòng tụ huyết trùng và E.coli 3ml/con. Có thể phòng bệnh bằng kháng sinh trộn vào thức ăn như Tetracylin 0.5g/kgTA, 1g Cosumix pha vào 1 lít nước hoặc 1kgTĂ.
– Trị: Dùng kháng sinh tiêm toàn đàn Steptomycin với liều 100-150mg/kg thể trọng. Phối hợp Tetramycin 30mg/kg thể trọng và Septotryl 1ml/3kg thể trọng, Gentamycin 30mg/kgthể trọng.
Bệnh 8: bệnh cắn lông rỉa lông (cannibalisme)
Nguyên nhân
Một trong những bệnh thường gặp ở gà là bệnh cắn lông rỉa lông. Do chăm sóc không tốt và cung cấp không đủ dinh dưỡng cho gia cầm
Triệu chứng bệnh tích
Bệnh thường xảy ra ở đàn gà nuôi chật chội, không có sân vận động, chuồng trại ẩm ướt, thiếu ánh sáng, lông của gà ở lưng dính bết lại, ngứa ngáy, khó chịu. Ban đầu ngan rỉa lông mình sau quen rỉa lông con khác. Hiện tượng chảy máu càng kích thích gà mổ cắn nhau. Trong khẩu phần không cân đối đạm như thiếu methionin và Cystin hoặc trong thời gian ngắn ăn quá nhiều đạm động vật sẽ gây gà mổ lẫn nhau. Đặc biệt khi khẩu phần thiếu đi sinh tố và khoáng. Ngoài ra có thể do viêm ruột, do ồn ào và chấn động xung quanh kích thích.
Phòng trị
– Phòng: Kết hợp cả nuôi dưỡng và chuồng trại. Tập cho gà ra ngoài sân chăn thả từ 7 ngày tuổi. Phát hiện sớm những con có tập tính rỉa lông tách ra khỏi đàn.
– Trị bệnh: Cho ăn Sunfat canxi (thạch cao) vì trong chất này có chứa 23% canxi và 18.4% lưu huỳnh. Cho ăn 0.3-0.5%g/con/ngày trong vài ngày, bệnh chấm dứt. Cho uống nước pha muối 1% liên tục trong vài ngày. Cho gà ăn bột lông và tăng cường rau xanh. Chuồng trại phải bổ sung chất độn chuồng hằng ngày tránh ẩm ướt và chật chội. Bổ xung vitaminA với liều lượng 10000 UI/kg thể trọng lặp lại 3 lần cách nhau 3 tuần bệnh sẽ khỏi.
Nguồn: tapchigiacam.vn
