Ngành chăn nuôi gà thịt Việt Nam vẫn còn gặp nhiều khó khăn trong khâu quản lý trang trại và phòng trừ dịch bệnh với số lượng chăn nuôi trang trại vừa và nhỏ lẻ. Qua thực tế sản xuất và theo dõi; chúng tôi muốn giới thiệu một số yếu tố giúp đánh giá rủi ro trang trại chăn nuôi gà thịt; từ đó có những biện pháp quản lý tốt và phòng trừ dịch bệnh một cách hiệu quả.
Môi trường trang trại
Môi trường xung quanh cơ sở chăn nuôi
Cơ sở chăn nuôi của mình có cách ly tốt hay chưa, đây là vấn đề vô cùng quan trọng trong việc đề phòng những rủi ro có thể xảy ra. Trang trại có nằm gần chợ hay cơ sở giết mổ chế biến nào hay không? Những địa điểm này là nơi giao lưu buôn bán, vận chuyển gà thịt nên tiềm ẩn rất cao khả năng lây lan mầm bệnh và khó khống chế.
Tình hình dịch bệnh
Tình hình các bệnh truyền nhiễm đang lưu hành trên các đàn gà thịt trong vùng hiện nay cũng cần được chủ trang trại nắm được thông tin. Ví dụ: Bệnh cúm gà thịt AI, bệnh Gumboro, bệnh Newcastle ND, bệnh Viêm phế quản truyền nhiễm IB, bệnh Viêm đường hô hấp mãn tính CRD, bệnh Viêm thanh khí quản truyền nhiễm ILT,… Sự hiện diện của các bệnh truyền nhiễm gà thịt càng lớn thì tiềm ẩn khả năng lây nhiễm càng cao. Nắm bắt thông tin kịp thời giúp quản lý trại có các biện pháp xử lý kịp thời và chủ động hơn.
Đặc điểm trang trại và đàn gà thịt
Trại không có tường ngăn cách và cổng không được kiểm soát người ra vào trại là nguy cơ lây nhiễm bệnh rất cao.
Nguồn nước sử dụng không đảm bảo vệ sinh cho gà thịt uống (nước ao hồ, sông); hoặc nước ngầm chưa được xử lý khả năng nhiễm Salmonella và E. Coli cao.
Có gà thịt thả rông vào khu vực trại làm tăng khả năng nhiễm bệnh từ những đàn gà này cao (do không kiểm soát được dịch bệnh).
Đàn gà thịt nhập về không rõ nguồn gốc và gà con nhận từ nhiều lò ấp khác nhau sẽ không kiểm soát được nguồn bệnh về trại; nguy cơ lây nhiễm bệnh cao.
Con người
Những người công nhân làm trong trại cần được kiểm tra theo dõi; liệu họ có nuôi gà thịt ở nhà và các hoạt động của họ như ghé thăm trang trại khác; đến chơi nhà bạn bè có nuôi gà thịt hoặc gia đình họ có người làm công cho trang trại khác hay không? Nếu không được kiểm soát tốt; chính người làm công này là tác nhân mang mầm bệnh vào trại; và làm lây truyền bệnh từ nơi này sang nơi khác. Hoạt động của họ như săn chim; xem các trận đá gà chọi; xem hội chợ gà thịt… mang lại rủi ro cao; bởi những hoạt động này liên quan đến các mầm bệnh truyền nhiễm mà không được kiểm soát.
Phương tiện vận tải
Chúng ta biết rằng chăn nuôi gà thịt là ngành công nghiệp năng động chuyển động gắn kết nhiều hoạt động với nhau (người chăn nuôi; người phục vụ; các kỹ thuật chuyên ngành; thú y; nuôi dưỡng; chọn lọc giống; ấp nở; thợ sửa chữa điện nước; thiết bị; người chuyên chở thức ăn; vật tư thiết bị; con giống…). Bởi vậy mỗi mắt xích trong chuỗi liên kết này bị rủi ro sẽ tác động tiêu cực đến toàn bộ chuỗi sản xuất.
Phương tiện của trang trại sẽ mang mầm bệnh vào trại nếu khi trở về trại không được tiêu độc sát trùng đúng quy định.
Người lái xe chở thức ăn; chở trứng; chở gà con đi vào trại nếu không thay quần áo bảo hộ; sát trùng sẽ mang mầm bệnh từ ngoài vào trại. Các phương tiện ngoài trang trại không được vệ sinh tiêu độc sát trùng trước khi vào trại có nguy cơ lây nhiễm cao từ trang trại sang trang trại.;
Ô tô xe tải đậu rất gần với chuồng nuôi gà thịt nguy cơ lây truyền các tác nhân gây bệnh truyền nhiễm.
Chim hoang, thú cảnh, vật nuôi và côn trùng
Chim hoang xâm nhập vào chuồng nuôi, tiếp xúc trực tiếp với gà thịt, ăn thức ăn, thải phân ra; sẽ làm ô nhiễm thức ăn và nước uống gây rủi ro lây nhiễm bệnh truyền nhiễm như Cúm gà thịt AI, Newcastle ND, Tụ huyết trùng, Salmonella…
Tương tự, chim cảnh nuôi trâu, bò, lợn, chó, mèo trong trại rủi ro cao có thể truyền các bệnh truyền nhiễm. Ngoài ra, chuột phá hoại sàn, tường, đường ống dẫn nước, dây điện. Chuột còn ăn thức ăn của gà thịt; và nguy hiểm hơn chúng có khả năng mang mầm bệnh như: Tụ huyết trùng; Salmonella…
Các loại gián, mạt gà, ruồi, muỗi có mặt trong trại gà thịt; ngoài tác động trực tiếp chúng còn là vật mang mầm bệnh nguy hiểm cho gà thịt như: Đậu gà, Marek, Salmonella và một số bệnh khác.
Quản lý vệ sinh trang trại
Trại chăn nuôi gà thịt là cơ sở sản xuất khép kín cần có hàng rào ngăn cách và cổng kiểm soát người phương tiện ra vào trại. Đảm bảo đầy đủ hệ thống khử trùng phương tiện, thiết bị, người ra vào trại (Phòng thay quần áo, dày dép, phòng khử trùng, vòi hoa sen, vòi nước, xà phòng…). Quần áo dày dép bảo hộ cho công nhân làm việc và khách thăm trại luôn được đảm bảo đầy đủ sạch sẽ; được sử dụng đúng quy định.
Trang trại nuôi nhiều lứa tuổi vật nuôi khác nhau; con người di chuyển từ chuồng này sang chuồng khác mà không quan tâm đến: độ tuổi của đàn; tình trạng sức khỏe của đàn dẫn đến nguy cơ truyền lây bệnh cho các nhóm dễ mẫn cảm mầm bệnh.
Các bước kiểm tra:
Kiểm tra, giám sát việc thực hiện quy trình vệ sinh trong trại hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng; khắc phục những hạn chế thiếu sót giúp quản lý vệ sinh phòng bệnh được tốt hơn.
Kiểm tra việc thực hiện vệ sinh tiêu độc khử trùng trại giữa hai đợt nuôi. Đảm bảo thời gian trống chuồng giữa hai đợt nuôi.
Kiểm tra việc xử lý gà chết; mỗi trại đều có nơi xử lý gà chết hợp vệ sinh (hố tự hủy, lò thiêu xác…). Thu gom gà chết đúng quy định (gà chết được thu gom ngay vàò tải hợp vệ sinh và chuyển tới nơi xử lý gà chết). Nếu không làm tốt việc này; mầm bệnh từ những con gà chết sẽ lây bệnh trong trại; và phát tán mầm bệnh ra môi trường rất nguy hiểm cho trại và khu vực.
Nguồn: tapchigiacam.vn
