Việc nuôi được một con chim trĩ trưởng thành đòi hỏi cả một quá trình dày công sức của người chăn nuôi.
Kiến thức về chim trĩ
Theo đặc điểm cơ thể, có thể phân biệt chim trĩ đực và cái: ở một độ tuổi nhất định, con mái thường nhỏ hơn con trống. Khi còn nhỏ, chúng rất khó để phân biệt, chủ yếu dựa vào ý thức nghề nghiệp và biểu hiện nhẹ là sự khác biệt về lối sống và ngoại hình của chim. Chiều cao chân hoặc tập tính: Khi được 2–3 tháng tuổi, con đực nhận thấy màu lông chuyển dần sang màu đỏ, trong khi trọng lượng và chiều dài cơ thể phát triển nhanh hơn con cái.
Trên cổ của con đực có một tuyến lông màu đồng bên dưới, màu xanh lục nhạt hoặc màu tím, sau đó xuất hiện một cổ áo màu. Lông đuôi màu đỏ hạt dẻ với những đốm đen hoặc nhạt trên má, hai gai đỏ và sừng xanh đậm. Chim trĩ đực trưởng thành có thể nặng gầ 2kg , lông đuôi dài gần 0,6m ,tùy theo chế độ mật độ nuôi và chế độ chăm sóc.Chim mái ở thời kỳ thay lông ở thời kỳ khoảng 5 tháng tuổi chim mái sẽ có bộ lông tối và pha lần đốm đen hoặc màu hạt dẻ. Chim mái có đuôi ngắn khoảng 0,5m , trung bình thì một con chim trĩ mái trưởng thành nặng gần 1,3kg / con
Phương pháp nuôi trĩ trưởng thành
Trĩ lớn được đề cập ở đây là trĩ ở vào lứa tuổi từ tháng tuổi thứ 4 trở lên cho đến thời kỳ sinh sản.
Được biết; trong đời sống hoang dã ít khi gặp trĩ sống thành bầy đàn đông đảo; mà chỉ từng đàn nhỏ đôi ba con kéo nhau đi kiếm ăn. Ban ngày chúng tìm mồi dưới đất; ban đêm bay lên ngủ trên các tán cây thấp; tại các lùm bụi mà chúng tập trung sống. Trĩ mái thích tìm các cành cây khô mà đậu, ngay ban ngày cũng vậy.
Trong đời sống hoang dã, trĩ biết ăn tạp, gần như mùa nào thức nấy. Chúng sống chủ yếu bằng các loại rau mầm và cây thân thảo khác. Có mùa chúng chỉ ăn các loại hột, các loại trái cây khác nhau. Gặp côn trùng và các loài động vật nhỏ trĩ cũng thích ăn … Nói chung, loài chim đẹp và quý hiếm này không kén ăn, nên dễ nuôi.
Cách nuôi
Trĩ trưởng thành nuôi chuồng thường có hai cách, mà cách nào cũng là nuôi nhốt cả. Vì chim trĩ là loài chim; nên sổng ra khỏi chuồng bay mất. Không những chúng bay giỏi mà còn có tài luồn lách; chui rúc lẩn trốn nữa.
Cách thứ nhất là nuôi nhốt một vài con trong chuồng đơn, cả ngày lẫn đêm chúng chỉ được sống trong diện tích chuồng đủ rộng đó: một vài mét vuông cho vài cá thể. Với cách sống, ăn uống và sinh hoạt tại chỗ này, vẫn nuôi trĩ sinh sản được.
Cách thứ hai là nuôi chuồng tập thể liền với khu vực sân nắng. Nuôi theo kiểu chuồng này tuy tiếng là nuôi nhốt; nhưng thực tế là nuôi thả. Tuy các máng đựng thức ăn nước uống được đặt thường trực tại chuồng cho trĩ ăn uống thoải mái; ngoài diện tích ngăn chuồng chật hẹp ra; hằng ngày trĩ được thả ra sân nắng tự do đi lại; bươi mổ để kiếm thêm thức ăn có sẵn trong tự nhiên như rau cỏ tươi non, các loài côn trùng, thức ăn nhiều chất khoáng …
Nhờ được nuôi trong sân nắng, khung xương của trĩ rắn chắc hơn, khoẻ mạnh hơn.
Thức ăn
Thức ăn chủ yếu dành cho trĩ lớn nuôi chuồng cũng là cám viên hỗn hợp dành nuôi gà hậu bị công nghiệp (trĩ sinh sản có loại cám riêng). Ta nên trộn thêm 20% lúa để kích thích tính thèm ăn của trĩ.
Nói chung; trĩ ăn rất ít. Dù thân xác to lớn; chim trống trên dưới một ký rưỡi, và chim mái trên dưới một ký hai; nhưng khẩu phần ăn của trĩ ít hơn gà cùng lúa. Đó là điều khiến nhiều người ngạc nhiên.
Ngoài thức ăn cám và lúa ra; hàng ngày ta nên cung cấp thêm nhiều rau cỏ tươi non vào bữa ăn bổ sung; vốn là thức ăn khoái khẩu của chim trĩ.
Nuôi trĩ sinh sản
Trĩ sinh sản dù trống hay mái đều là trĩ giống được tuyển chọn khắt khe qua nhiều đợt trong giai đoạn chúng mới được vài tháng tuổi đến lúc trưởng thành.
Đây là đàn trĩ đã đạt chuẩn từ vóc dáng đến sức khoẻ (không tật bệnh).
Trĩ sinh sản thường được nuôi trong chuồng đơn; trống mái nuôi chung (có thể ghép một trống với hai mái). Nuôi trong chuồng đơn ta dễ kiểm soát được khả năng phối giống của trĩ trống (có siêng đạp mái không? Trứng có nhiều cồ hay không?) và năng suất trứng của trĩ mái (Đẻ sai? Trứng lớn?)
Thức ăn dành nuôi trĩ sinh sản là loại cám viên hỗn hợp dành nuôi gà đẻ công nghiệp; nhưng cần trộn vào 30-40% lúa, và cho trĩ ăn thêm nhiều rau cỏ tươi non, cũng như không thể thiếu khoáng chất.
Nuôi trĩ thịt
Trĩ nuôi thịt gồm những trĩ trống mái không đạt chuẩn để giống bị loại ra sau những đợt tuyển chọn hoặc những trĩ hết khả năng sinh sản; nuôi tiếp chỉ thêm lỗ công; lỗ của mà thôi.
Những trĩ này cần được nuôi thúc cho mau mập để cân bán thịt. Muốn đạt được mục đích đó ta nên nuôi chúng trong những ngăn chuồng chật hẹp, chỉ vừa đủ cho việc vận động để trĩ thịt ít bị tiêu hao năng lượng, mới mau tăng trọng.
Cách nuôi thì vậy; còn khẩu phần ăn hằng ngày của trĩ thịt phải rất bổ dưỡng; trong đó chất đạm; chất bột đường; chất béo phải pha trộn với tỷ lệ rất cao.
