Bệnh bạch hầu là bệnh phổ biến nhất của chim bồ câu. Chim bồ câu bị nhiễm bệnh có khoảng 80%. Trong điều kiện nuôi nhốt, bệnh có thể xảy ra bất kỳ thời điểm nào trong năm, chủ yếu ở các nước có khí hậu ấm áp.
Tác nhân gây bệnh bạch hầu ở chim bồ câu
Bệnh do một loại ký sinh trùng gây ra tên là Trichomonas galliinae. Đây là một loại ký sinh trùng đơn bào hình roi. Trichomonas gallisosystemum hình bầu dục và có kích thước nhỏ, khoảng 5-20 µm. Trichomonas gallisosystemum sống trong xoang, miệng, họng, thực quản và các cơ quan khác. Chúng nhân lên nhanh chóng thông qua sự phân chia đơn giản (phân hạch nhị phân), nhưng không hình thành các nang kháng thuốc. Kết quả là chúng sẽ chết nhanh chóng sau khi được chuyển từ vật chủ. Độc lực của các chủng T. gallinae là khác nhau.
Ðặc điểm dịch tễ
Ðối tượng
Chim bồ câu là vật chủ chính, nhưng T. gallinae cũng tồn tại ở nhiều loài chim khác, bao gồm cả chim ưng và diều hâu, đại bàng và cú. Chúng thường có những dấu hiệu nhận biết như tổn thương gan, có hoặc không có tổn thương ở cổ họng.
Nhìn chung, chim non dễ mắc bệnh này hơn. Bệnh này thường xảy ra ở chim bồ câu con từ 10 đến 24 ngày tuổi. Chim bồ câu trưởng thành thường mang ký sinh trùng không có dấu hiệu bệnh tật. Tuy nhiên, trong điều kiện không thuận lợi, ký sinh trùng có thể sinh sôi, dẫn đến nhiễm trùng nhẹ, sau đó có thể trở nên nặng. Mức độ nghiêm trọng của bệnh phụ thuộc vào khả năng miễn dịch của gia cầm và độc lực của chủng ký sinh trùng gây bệnh.
Phương thức lây truyền của bệnh
Bệnh lây từ con này sang con khác thông qua nước uống, hoặc từ chim bố mẹ sang chim non khi đang cho ăn. Ngoài ra, đối với chim săn mồi, chúng bị nhiễm bệnh do ăn thịt của các loài chim đang mang mầm bệnh.
Cơ chế
Sau ký sinh trùng vào cơ thể, chúng bắt đầu xâm nhập vào đường tiêu hóa, chủ yếu là ở diều. Ở những con chim bồ câu nhiễm bệnh nặng, vi khuẩn di chuyển xuống thực quản và xuyên qua thành ruột, ảnh hưởng đến các mạch máu lớn và gan. Ký sinh trùng cũng có thể nhân lên ở vùng rốn, gây viêm.
Triệu chứng
Chim bị bệnh thường ngừng ăn dẫn đến giảm cân, trở nên bơ phờ, xù lông. Một số trường hợp, chim thường gặp khó khăn khi đóng miệng vì tổn thương ở khoang miệng. Các tổn thương ban đầu ở cổ họng, thực quản và diều là những nốt nhỏ màu trắng, hơi vàng đến màu vàng, sau đó cũng có thể phát triển thành khối u hoại tử dạ dày.
Bồ câu có hiện tượng chảy nước dãi và thực hiện các cử động nuốt lặp đi lặp lại. Một số con chảy nước mắt do các tổn thương nằm trong xoang hoặc các mô xung quanh mắt. Tiêu chảy, tăng lượng nước và khó thở về đường hô hấp cũng có thể xảy ra. Trong trường hợp nghiêm trọng, chim có thể chết vì ngạt thở do các tổn thương ngăn chặn khí quản. Trường hợp nặng hơn, chim trở nên gầy mòn không muốn bay hoặc mất độ nghiêng nên không thể bay.
Các tổn thương cơ quan nội tạng thường gặp nhất ở gan, chúng bao gồm một vài vùng nhỏ màu vàng, gần như hoàn toàn thay thế mô gan do các mảnh vụn hoại tử.
Trong giai đoạn khởi phát thường có mùi hôi.
Chẩn đoán
Quan sát các triệu chứng lâm sàng, các dấu hiệu và tổn thương điển hình. Các mảng nhỏ trong niêm mạc tránh nhầm lẫn với bệnh đậu gà hoặc nấm Candida.
Chẩn đoán nên được xác nhận bằng cách kiểm tra bằng kính hiển vi một loại dịch nhầy hoặc dịch từ cổ họng để chứng minh sự hiện diện của ký sinh trùng.
Ðiều trị
Theo kết quả của các thử nghiệm, các loại thuốc khác có hoạt tính chống lại sự nhiễm ký sinh trùng như 0,1% đồng sunfat (100 mg/100 ml nước uống), 0,5% axit clohydric. Thời gian tối ưu để điều trị các cặp giống là lúc bắt đầu sản xuất trứng.
Phòng ngừa
Thực hiện tốt an toàn sinh học. Vệ sinh sạch sẽ và khử trùng khu vực nuôi. Không cho chim mới vào đàn ngay, cần được cách ly trong ít nhất 30 ngày. Cung cấp nguồn nước sạch cho chim, loại bỏ tất cả các nguồn nước đọng. Vệ sinh máng ăn và bồn tắm chim thường xuyên.
Bảo vệ chim khỏi những loài chim hoang dã. Thức ăn đảm bảo chất lượng tốt. Không sử dụng thức ăn ôi thiu, mốc.
Nguồn: tapchigiacam.vn
