Các bệnh hô hấp mãn tính ở chim bồ câu do vi khuẩn Mycoplasma xâm nhập vào cơ thể chim gây ra. Bệnh xảy ra ở các cơ sở nuôi chim bồ câu thịt và bồ câu cảnh ở nhiều nước trên thế giới.
Ðặc điểm của vi khuẩn Mycoplasma
Cho đến nay; 19 chủng Mycoplasma đã được phân lập và định danh. Ba chủng gây bệnh được phân lập từ chim bồ câu: Mycoplasma columbinum; M. columbinasale; và M. columborale. Mycoplasma là một loại vi khuẩn nhỏ trung gian giữa vi khuẩn và virus có kích thước khoảng 0,2-0,5 micromet. Nó chuyển sang màu hồng khi nhuộm bằng Giemsa; nó có thể được nuôi cấy trên một số môi trường đặc biệt; và các khuẩn lạc phát triển chậm sau 10-15 ngày.
Ðối tượng mắc bệnh do vi khuẩn Mycoplasma gây ra
Bệnh thường xảy ra ở bồ câu thịt; bồ câu nhập nội và các giống khác vẫn chưa thích ứng với điều kiện sống mới và hiếm khi xảy ra ở bồ câu nội. Vi khuẩn có thể gây bệnh cho gia cầm như gà, gà tây; ngan; vịt và chim bồ câu. Bệnh này rất phổ biến ở chim bồ câu còn non từ 1 đến 6 tháng tuổi. Chim bồ câu trưởng thành có khả năng kháng bệnh tốt hơn.
Cơ chế gây bệnh của vi khuẩn Mycoplasma
Mycoplasma có thể xâm nhập vào cơ thể gia cầm qua niêm mạc đường hô hấp (như niêm mạc mũi và niêm mạc phế quản) do hít phải không khí mang mầm bệnh. Vi khuẩn đến các hạch lâm ba đường hô hấp từ niêm mạc chẳng hạn như hạch và hạch phổi; phát triển ở đó, và sau đó xâm nhập vào phế nang
Đối với những con chim bồ câu khỏe mạnh; được bổ sung nguồn dinh dưỡng tốt; trong điều kiện sinh thái thích hợp mầm bệnh sẽ không gây hại lớn và chỉ tồn tại trong trạng thái mang trùng của chim bồ câu. Khi điều kiện sinh thái thay đổi; cùng với các yếu tố stress làm giảm sức đề kháng của chim, Mycoplasma bắt đầu gây ra các biến đổi bệnh lý ở đường hô hấp.
Triệu chứng
Bồ câu bị bệnh sẽ xuất hiện các biểu hiện như chảy nước mũi, nước mắt, ăn kém. Sau đó, chim gặp tình trạng thở khó, thở nhanh… Hiện tượng này tăng dần, chim gầy dần, giảm trọng lượng rõ rệt. Các trường hợp cấp tính chim sẽ chết sau 10 – 15 ngày và thường thấy ở chim non khoảng 1 – 4 tháng tuổi.
Ở chim bị bệnh mãn tính, thời gian hành bệnh kéo dài hàng tháng với các triệu chứng thở khó, gầy rạc. Các trường hợp bị nhiễm khuẩn đường hô hấp thứ phát do các liên cầu (Streptococcus) hay tụ cầu (Staphilococcus) sẽ làm chim bị viêm phế quản phổi nặng và chết nhanh sau 10 – 12 ngày.
Bệnh tích
Khi mổ khám chim bị bệnh thì thấy bệnh tích tập trung ở đường hô hấp; phổi tụ máu; có dịch nhày trong các phế quản và phế nang; hạch phôi sưng thủng; có tụ huyết rõ rệt.
Chẩn đoán
Chẩn đoán lâm sàng: Căn cứ theo các dấu hiệu lâm sàng và bệnh tích thể hiện ở bộ máy hô hấp như thở khó, gầy yếu và suy nhược dần để chẩn đoán.
Chẩn đoán vi sinh vật và huyết thanh: Phân lập mầm bệnh từ bệnh phẩm qua các môi trường nuôi cấy; Làm các phản ứng huyết thanh học như ngưng kết trực tiếp hoặc gián tiếp để xác định bệnh.
Ðiều trị
Hiện nay có nhiều loại kháng sinh có thể dùng để điều trị bệnh Mycoplasmosis ở gia cầm và chim trời như: Streptomycin, Erytromycin, Kagnamycin, Tylosin, Cpectinomycin. Tuy nhiên, hai loại kháng sinh được dùng để điều trị phổ biến và mang lại hiệu quả cao là: Tylosin: Dùng liều 10 mg/kg trọng lượng, tiêm bắp thịt hoặc dùng liều 1 g pha trong 1 lít nước cho uống liên tục 3 – 5 ngày. Tiamulin: Dùng liều 15 mg/kg trọng lượng, tiêm bắp thịt hoặc dùng 2 g pha trong 1 lít nước cho uống liên tục trong 3 – 5 ngày.
Bên cạnh đó, người nuôi cũng cần bổ sung các loại Vitamin B1, C, A, D, E để tăng sức đề kháng bằng cách cho chim bệnh uống hoặc trộn vào thức ăn. Ngoài ra, cần đảm khu vực chuồng trại luôn sạch sẽ, thoáng mát mùa hè và ấm áp trong mùa đông.
Phòng bệnh
Thực hiện an toàn vệ sinh chuồng trại, môi trường trong và xung quanh khu vực nuôi. Thường xuyên tiêu độc khử trùng.
Quá trình nuôi cần đảm bảo chế độ dinh dưỡng đầy đủ. Thức ăn chất lượng tốt, không ôi thiu, nhiễm độc. Bên cạnh đó, cần định kỳ bổ sung thêm các chất dinh dưỡng như vitamin và muối khoáng
Khi phát hiện chim có dấu hiệu nhiễm bệnh, sử dụng hai loại kháng sinh trên hoặc Oxytetracylin pha với nước 2 g/l nước cho chim uống mỗi tháng một lần, một lần/2 ngày.
Nguồn: tapchigiacam.vn
