Bệnh Newcastle hay còn gọi là bệnh gà rù, là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi rút bệnh Newcastle xảy ra ở gia cầm và lây lan rộng. Virus xâm nhập vào cơ thể và gây nhiễm trùng huyết cho con vật. Nếu không có biện pháp phòng và điều trị kịp thời thì tỷ lệ chết của cút khi mắc bệnh Newcatle là 100%. Bệnh tuy là có tính địa phương nhưng cũng cần lưu ý hạn chế các yếu tố để dịch không bị bùng phát.
Nguyên nhân gây bệnh
Virus Newcastle là tác nhân gây nên bệnh Newcastle hay còn gọi là bệnh gà rù; là một loại bệnh rất dễ lây lan và truyền nhiễm cấp tính do virus này xâm nhập vào cơ thể vật chủ sẽ gây nhiễm trùng huyết và có tỷ lệ tử vong cao. Chim cút khi bị mắc bệnh Newcastle thường có tỷ lệ chết là 100%.
Bệnh có thể xảy ra quanh năm nhưng thường phát triển mạnh vào mùa xuân hoặc mùa thu. Bệnh có thể lây từ con chim mang mầm bệnh sang chim khỏe qua thức ăn, đồ uống, thiết bị hoặc không khí do tiếp xúc với nước bọt và phân của chim cút mang mầm bệnh.
Triệu chứng của bệnh
Bệnh phát triển theo 3 thể:
Thể quá cấp tính: Bệnh tiến triển nhanh, chết trong 25 – 48 giờ. Biểu hiện chung (không rõ rệt) như: bỏ ăn, suy sụp, xù lông, gục đầu, sốt, khó thở…
Thể quá cấp tính: bệnh tiến triển nhanh và bị chết trong vòng 25-48 giờ. Các triệu chứng chung (không rõ ràng), chẳng hạn như: bỏ ăn, xù lông; khó thở; sốt; suy sụp …
Thể cấp tính: chim gầy yếu, ủ rũ, ăn ít sau dài thì bỏ ăn, uống nước nhiều; xù lông, nằm một chỗ hoặc sả cánh đứng rù; xuất huyết hay thủy thũng mồng và yếm chim; da nhợt nhạt, có nhiều dịch nhầy chảy ra từ mũi và mỏ; khó thở, Thở khò khè; sưng diều, tiêu chảy, có máu trong phân, phân trắng, xám và có mùi tanh. Giảm sản lượng trứng, vỏ trứng mềm, có nhiều trứng màu trắng, rối loạn thần kinh; phân xanh hoặc trắng, khó thở, xệ cánh, chay nước mũi; chim mắc bệnh 2-4 ngày rồi chết.
Thể mãn tính: thường xảy ra sau khi bùng phát dịch. Chim bị liệt chân, đầu mỏ hướng xuống dưới, ngoẻo đầu; mất thăng bằng, có khi quay tròn. Do rối loạn đường hô hấp, thần kinh; mệt mỏi gây kiệt sức là tác nhân làm chim chết.
Bệnh tích
Khám mổ cơ thể chim mắc bệnh cho thấy các điểm xuất huyết rõ bên trong dạ dày, ruột và buồng trứng. Trong quá trình mổ, kiểm tra các cơ quan nội tạng của dạ dày bị xung huyết, tuyến xung; có nốt loét xuất huyết, ruột mỏng chứa hơi nước và có thể bị xung huyết và chảy máu.
Nếu là chim cút cái thì có thêm biểu hiện teo buồng trứng và kém phát triển, các tế bào trứng bị thoái hóa, méo mó, nhiều tế bào bị viêm, tên. Chim cút mái đẻ trứng non, vỏ mềm, màu nâu đen khác hoàn toàn so với trứng cút bình thường.
Nếu là chim cút mái, biểu hiện rõ hơn là buồng trứng teo và kém phát triển; tế bào trứng bị thoái hóa, biến dạng tế bào trứng, tế bào xơ phát triển làm liên kết của buồng trứng bị dày; nhiều tế bào bị viêm. Chim cút mái đẻ trứng non, màu nâu đen,vỏ mềm, khác hoàn toàn với trứng cút thông thường.
Phòng bệnh
Bệnh không có thuốc điều trị đặc hiệu do đó tiêm phòng vaccine và phòng bệnh là biện pháp hạn chế bệnh hiệu quả nhất. Thực hiện đầy đủ các biện pháp phòng bệnh cho chim chim cút như: Ðảm bảo chuồng nuôi thoáng mát, có ánh nắng chiếu vào; Thức ăn phải đủ chất dinh dưỡng, không ẩm mốc; Nước uống phải sạch và được thay thường xuyên; Ðịnh kỳ vệ sinh, sát trùng chuồng trại bằng Formalin 2 – 3%, Iodine 0,5% hoặc Cloramin T 0,5 – 2%… toàn bộ nền và tường chuồng nuôi; Chăm sóc nuôi dưỡng tốt; Ngăn ngừa tiếp xúc với động vật gặm nhấm, gián và các loài chim hoang dã.
Khi có bệnh xảy ra cần cách ly chim ốm để điều trị; Phun thuốc sát trùng, tiêu độc toàn bộ khu vực chăn nuôi liên tục 2 – 3 lần trong tuần đầu; Chuồng nuôi phải để nguyên trạng, phun thuốc sát trùng và ủ trong 5 – 7 ngày; Hạn chế ra vào trại; Thực hiện quét dọn, thu gom và tiêu hủy phân rác, chất độn chuồng; Rửa sạch chuồng trại và các dụng cụ chăn nuôi, để khô sau đó phun thuốc sát trùng 2 lần, cách nhau 10 – 15 ngày bằng các dung dịch sau: Nước vôi tôi 10%, Formalin 2 – 3%, Crezin 5%; Bổ sung các chất dinh dưỡng bổ trợ để tăng cường sức đề kháng cho đàn chim cút.
Vaccine phòng bệnh newcaslte
Sử dụng vaccine Lasota để phòng bệnh cho chim cút nhỏ mắt, mũi và cho uống đối với chim cút dưới 2 tháng tuổi, nên dùng 2 lần mỗi lần cách nhau 14 – 21 ngày. Nếu chim cút trên 2 tháng tuổi thì tiêm vaccine phòng bệnh newscatle. Khi chim non được 5 – 7 ngày sử dụng vaccine phòng bệnh lasota nhỏ hoặc uống. Hoặc tiêm vaccine newcastle II để tăng khả năng miễn dịch.
Khi cho chim cút uống vaccine thì trước tối hôm đó không cung cấp nước cho chim gây ra cơn khát, vào buổi sáng bắt đầu cung cấp nước với vaccine hòa với nhau cho chim cút trong vòng 2 giờ. Ba ngày trước và sau khi sử dụng vaccine phòng ngừa, người nuôi cần chú ý chế độ dinh dưỡng cân bằng các acid amin và vitamin để duy trì khả năng kháng bệnh mạnh cho đàn chim cút.
Điều trị bệnh
Hiện không có thuốc đặc trị cho bệnh này, do đó khuyến cáo người nuôi cần tuân thủ nghiêm ngặt lịch tiêm phòng vaccine để giảm 90% nguy cơ mắc bệnh. Khi phát hiện chim bị bệnh, cần phải cách ly ngay và tiến hành vệ sinh chuồng trại và khử trùng, tiêm vaccine phòng bệnh ngay cho đàn chim. Đối với con chim cút bị chết, tiến hành tiêu hủy chim bệnh, tránh để lây lan ra môi trường xung quanh. Bổ sung điện giải, Vitamin C cho đàn chim để tăng sức đề kháng.
Nguồn: tapchigiacam.vn
